In China is het niet gebruikelijk om meer dan 1 kind te
krijgen. Waarom? Het mag niet! Sinds 1979 is wettelijk vastgesteld dat een
echtpaar slechts 1 kind mag krijgen, de zgn éénkind politiek. Het doel van deze
wet, dit beleid, is om de bevolkingsgroei te laten krimpen.
De bedenker van dit beleid was Song Jian.
Al ver voor de invoering (1970) van dit beleid werden
Chinezen aangemoedigd om laat te trouwen en niet meer dan 2 kinderen te
krijgen. Deze politiek was effectief. Binnen 10 jaar was het geboortecijfer
gehalveerd. Maar China vond dit niet genoeg. In 1975 ontmoette Song een
Nederlandse populatietheoreticus en naar aanleiding hiervan raakte Song ervan
overtuigd dat China een één-kind-politiek nodig had om een catastrofale
bevolkingsgroei te voorkomen. Het aantal (geregistreerde) inwoners van China
bedroeg in 2009 1.331.460.000!
 |
| 2009: 1.331.460.000 geregistreerde inwoners 2012: 1.344.130.000 geregistreerde inwoners |
Het beleid houdt in dat de huwbare leeftijd, het tijdstip
waarop een echtpaar kinderen mag krijgen en het aantal kinderen dat het mag
krijgen, onder controle staan van de regering. Vrouwen moeten officiële
toestemming hebben om zwanger te worden. Geboortebeperking wordt afgedwongen
door middel van quota per werkeenheid of per sociale eenheid (bijvoorbeeld
school, fabriek of dorp). Hierbij wordt het aantal kinderen vastgesteld dat in
die eenheid per jaar mag worden geboren. In de meeste gebieden mogen
stedelingen slechts een kind hebben, tenzij het kind gehandicapt is. Op het
platteland mogen echtparen daarentegen vaak een tweede kind krijgen als het
eerste een meisje is. Een derde kind is in de regel 'verboden'. Abortus is
verplicht voor ongetrouwde vrouwen en voor migrerende vrouwen die niet naar hun
geboortegrond terugkeren. Plaatselijke partijfunctionarissen (de zogenaamde
kaders) zijn sinds 1991 rechtstreeks verantwoordelijk voor de uitvoering van de
geboorteregeling. Zij kunnen worden bestraft als zij niet binnen de gestelde
quota blijven.
 |
| reclamebord langs de snelweg met de oproep om je vooral aan de regels te houden: 1 kind! |
Deze éénkind politiek geldt alleen voor Han Chinezen,
ruim 92% van de Chinese bevolking. Chinese minderheden mogen meer dan één kind
hebben zonder daar voor een boete te krijgen.
Zoals gezegd mogen boeren op het platteland twee kinderen
hebben, maar alleen als het eerste kind een meisje is.
Degene die niet voor deze uitzonderingen in aanmerking
komt en toch zwanger wordt, moet een boete betalen. Of wordt gedwongen om
abortus te plegen. De boetes zijn heel hoog. De bedragen verschillen per regio
maar uitgezocht is dat een man en een vrouw die in Shanghai wonen, elk
tenminste €13.700,- moeten betalen. Een bedrag dat drie keer het jaarsalaris in
Shanghai is. De boete stijgt naarmate het koppel meer geld heeft. Hele rijke
Chinezen moeten miljoenen euro’s betalen voor een tweede kind.
Het beleid heeft er toe geleid dat er veel selectieve
abortussen worden gepleegd als blijkt dat het om een meisje gaat. In de Chinese
maatschappij kost een meisje veel geld, o.a. door het inbrengen van een
bruidsschat die voor armere mensen niet altijd te betalen is.
Op het platteland was onlangs een echtpaar dat een tweede
kind zou krijgen. De boete bedroeg ‘slechts’ €5.000-, maar omdat de man maar
€500,- per maand verdiend was hij vertrokken naar een van de kolenmijnen om
meer geld te verdienen en zo de boete te kunnen betalen. Nadat hij was
vertrokken kwamen de familieplanningsofficials om de zwangere vrouw te halen.
Ze vluchtte, maar werd uiteindelijk gevonden en meegenomen naar een ziekenhuis, 30 uur later stond op internet een afschuwelijke foto. De jonge moeder ligt op
een ziekenhuisbed met een dode baby naast zich.
De lokale familieplanning-officials moesten de 23-jarige
moeder met geweld vasthouden toen ze de baby een dodelijke injectie wilden
toedienen. Daarna werden bij de moeder de weeën opgewekt en werd haar zeven!!!
maanden oude kind dood geboren.
Normaal gesproken krijgt de wereld niets van dergelijke
gebeurtenissen te zien, maar de familie van de jonge moeder plaatste de foto op
internet. Miljoenen Chinezen hebben de foto naar elkaar gestuurd. In het hele
land, en ver daar buiten, is woedend gereageerd. De autoriteiten hebben snel
hun verontschuldigingen aangeboden en de betrokken officials zijn ontslagen.
De autoriteiten willen ons doen geloven dat het hier om
een incident ging, maar naar aanleiding van dit drama had de Amerikaanse
nieuwszender ABC een interview gepland met een jonge moeder uit de provincie
Hunan. Zij was vijf maanden zwanger en moest binnenkort een gedwongen abortus
ondergaan. Echter, de familie van de jonge moeder schakelde de media in voordat
de abortus plaatsvond. Hierdoor heeft de moeder toestemming gekregen om de baby
toch te houden.
Een tweede nadelig effect is het feit dat, omdat er zo
weinig meisjes volwassen worden, mannelijke Chinezen niet meer aan de vrouw
komen. Hierdoor zullen binnen enkele jaren minder Chinezen zijn. In die zin
heeft de éénkind politiek zijn beoogde doel bereikt
Het is dan ook niet gek dat Chinezen hun kinderen
schromelijk verwennen. Ze worden vaak de kleine keizers genoemd. De kinderen
hoeven nooit hun verantwoordelijkheid te nemen.
De meeste Chinese kinderen gaan wel naar school. De school
vormt dan ook het middelpunt in het leven van het kind en eigenlijk van het
hele gezin. Omdat de ouders maar 1 kind hebben, ligt er veel druk op de
schouders van de kinderen om te slagen in het leven. En succesvol zijn begint
bij een goede opleiding. In het Chinese onderwijssysteem zijn alle instellingen
aan elkaar verbonden. Wil je een goede baan krijgen, dan moet je op een
topuniversiteit komen; wil je op een topuniversiteit komen, dan moet je met uitstekende
resultaten examen hebben gedaan op een van de paar beste middelbare scholen; en
wil je daar toegelaten worden, dan moet je beginnen op een elitebasisschool.
Het gaat zelfs zo ver dat ouders hun kleuter naar een MBA-kindergarten sturen
(ja, daar leren de kleuters alvast voor hun Master of Business Administration),
tegen een fors schoolgeld van duizenden euro’s. Veel rijke Chinezen sturen hun
kind ook vaak naar een Internationale School.
Misschien omdat het onderwijssysteem zo hard is en de
druk om op jonge leeftijd te presteren zo hoog, krijgen de Chinese kinderen
voor het overige alles wat hun hartje begeert. Probleem is dat ze wel de
vrijheid krijgen om te consumeren, maar niet de vrijheid om echt hun eigen
keuzes te maken. In de opvoeding speelt eigen verantwoordelijkheid dan ook geen
grote rol, net zo min als sociale vaardigheden. De Chinese kinderen zijn bezig
met school of met zichzelf. Hun leefwereld is beperkt tot het gezin, waarbinnen
zij het stralende middelpunt vormen. Westerse idealen over opvoeding, zoals
leren vrij op eigen benen te staan, en sociaal en verantwoordelijk zijn, komen
in dat kerngezin niet aan de orde en dat is in de omgang met jonge Chinezen te
merken
Er gaan geluiden dat in 2015 de éénkind politiek wordt
afgeschaft.
De kritiek op het beleid is namelijk de laatste maanden
sterk toegenomen. De commissie voor gezinsplanning is afgelopen weekend
opgegaan in het ministerie van Volksgezondheid. Dit wordt in China gezien als
een tik op vingers van de gezinsplanners. De kwamen vorig jaar meerder keren in
opspraak mede door het schandaal dat ik hierboven heb beschreven.
Bovendien hikt China aan tegen een spectaculaire
vergrijzing. In 2020 is 18 procent van de bevolking bejaard. De zilveren piek
is in 2050, wanneer 30 procent van de bevolking 65-plusser is. Met het huidige
geboortecijfer (1,6: het laagste ter wereld!) is de beroepsbevolking dan te
klein om voor al die gepensioneerden te zorgen. De Chinese
Volksvertegenwoordiger He Youlin (spreek uit: ‘Chge Joelin’ ) zei onlangs:
"We komen straks arbeidskrachten tekort. Vandaar dat we haast moeten maken
met het besluit dit beleid af te schaffen. Als we nu meer kinderen krijgen,
duurt het nog twintig jaar voordat die kinderen volwassen zijn en kunnen gaan
werken."
De hoogste autoriteit op gezinsplanningsgebied heeft in
januari 2013 herhaald dat van afschaffing de eerstkomende vijf jaar geen sprake
is. Maar daar kwam zoveel verzet tegen dat China nu op korte termijn gaat
experimenteren met het loslaten van het éénkind-beleid in drie noordelijke
provincies. Onzin, vindt He: "Die experimenten heeft China niet nodig.
Waarom niet direct het hele land toestaan twee kinderen te nemen?"
He wil overigens niet af van de controle op het aantal
kinderen. Ouders die een derde kind op de wereld zetten wil ook hij keihard
beboeten.
Sommige internetgebruikers zeggen dat He's voorstel het
nooit haalt, omdat de autoriteiten de inkomsten uit de boetes op tweede
kinderen niet willen missen. Sinds de invoering van het éénkind-beleid, begin
jaren tachtig, is er voor ruim 300 miljard euro aan boetes uitgedeeld, hebben
economen berekend.
Een volksvertegenwoordiger die strijdt voor afschaffing
van het éénkind-beleid doet het goed bij gewone Chinezen. 'Broer die zich
bekommert om gewone mensen' (兄弟谁在乎普通百姓), is een bijnaam van He Youlin op internet.
Miljoenen mensen maken zich zorgen: hoe gaan zij als 'éénkind-kinderen'
de zorg voor hun ouders organiseren? He zit er zelf ook mee. "Mijn ouders
zijn bofkonten: zij hebben ouderwets veel kinderen", zegt hij. In totaal
nemen vijf kinderen de zorg voor de bejaarde ouders op zich. He en zijn vrouw
zijn straks afhankelijk van twee mensen: hun enige kind en diens partner, die
ook nog ouders heeft.
Dat twee volwassenen samen vier bejaarden verzorgen, is
nu al de realiteit voor miljoenen Chinezen: hun kleinkinderen draaien straks op
voor de zorg voor acht oudjes.
Een trieste groep ouderen zijn mensen die zich aan het éénkind-beleid
hebben gehouden, maar die hun kind door vroegtijdig overlijden hebben verloren.
Zij hebben niemand die voor hen zorgt.
Bronnen: internet, kranten en gesprekken met Chinezen
Met dank aan Wilma voor een aantal foto’s gemaakt in maart
2013
